แก้วสารพัดนึก (2514)

ภาพยนตร์ไทยไตรมิตร เสนอ
ภาพยนตร์ 35 ม.ม.ซีนิมาสโคป เสียง..สีอิสต์แมน..
ภาพยนตร์ชีวิตรักต่อสู้..แนวแปลก…
สมบัติ เมทะนี อรัญญา นามวงษ์ นำใน
แก้วสารพัดนึก
จากบทประพันธ์ของ สันต์ เทวรักษ์

9 เพลงเอก
พร้อมด้วย ประจวบ ฤกษ์ยามดี, เนตรนภา, รุจน์ รณภพ,
พฤหัส บุญหลง, มารศรี, พูนสวัสดิ์ ธีมากร, วราภรณ์,
สุคนธ์ คิ้วเหลี่ยม, ทองฮะ, ชูศรี โรจนประดิษฐ์, สีเทา
และ ชินกร ไกรลาศ, ศรีไพร ลูกราชบุรี,
ละอองดาว, ชาตรี ศรีชล
ผู้ให้เกียรติร่วมแสดง
อดุลย์ ดุลยรัตน์, เชาว์ แคล่วคล่อง, เสน่ห์ โกมารชุน,
ศรีสละ ทองธารา, หม่อมชั้น พวงวัน และ
ลินจง บุนนากรินทร์, ไศลทิพย์…
แท้ ประกาศวุฒิสาร กำกับการแสดง
พันทิพา ประกาศวุฒิสาร อำนวยการสร้าง

ระบบถ่ายทำ: ฟิล์ม 35 มม., สี

เรื่องย่อ แก้วสารพัดนึก

บ้านไทยหลังหนึ่งตั้งอยู่ริมแม่น้ำท่าจีน ซึ่งเป็นบ้านของครอบครัว “เสมาทอง” อันมี “ก้อน” เป็นพ่อ “ถมยา” เป็นแม่ และลูกสาวชื่อ “แก้ว” (อรัญญา นามวงศ์) แก้วเป็นเด็กสาวขี้ริ้ว ฟันเหยิน เท้าปุกเดินเขยก แต่มีนิสัยดี แก้วมีน้องคนเดียวเป็นผู้ชาย แต่แสนที่จะแก่นแก้ว ชื่อ “ก้าน

ไปล่ ลูกกํานันคําและแม่ชื่อแส ไปล่ เป็นเด็กหนุ่ม หลงรักลูกสาวผู้ใหญ่บ้านเดียวกันชื่อ “สาหร่าย” ไปล่และ เพื่อนๆ ดูถูกว่าแก้วไม่สวย ตีนปุกหน้ายังกับแก้วหน้าม้า ซึ่งแก้วเสียใจมาก ที่เพื่อนๆ บ้านดูถูกว่าตัวเป็นอย่างนั้น แก้วไปนั่งเสียใจอยู่หน้าต้นไม้หลังบ้าน

นางไม้ประจําต้นไม้ใหญ่เห็นเหตุการณ์ตลอด สงสาร และรู้ว่าแก้วเป็นเด็กดี จึงได้ปรากฏให้แก้วเห็นแต่คนเดียว และได้มอบ “แก้วสารพัดนึก” ให้แก้วไว้ดวงหนึ่ง ซึ่งแก้วจะนึกอะไรก็ได้สมปรารถนา แต่ต้องไม่ผิดศีลธรรมและ ผิดกฎหมายบ้านเมืองด้วย กับต้องประพฤติตัวเป็นคนดี มิฉะนั้นแล้ว แก้วสารพัดนึก จะหมดความศักดิ์สิทธิ์

ก่อนนอนทุกคืน แก้วจะต้องไหว้ พระเป็นประจํา และกราบไหว้พระบรมรูปของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถด้วย แก้วนึกเสมอว่า สักวันหนึ่งจะต้องเข้า เฝ้าล้นเกล้าทั้งสองพระองค์ให้ได้ เพราะเคยเห็นแต่ในหนังสือพิมพ์บ่อยๆ แก้ว ใฝ่ฝันยิ่งนัก ก้อนซึ่งเป็นพ่อไม่มีสมบัติส่วนตัวเลย ก่อนที่จะมาแต่งงานกับแม่นั้นมีที่นา ซึ่งเป็นที่ทํามาหากินอยู่ทุกวันนี้ เวลามีเรื่องกับพ่อที่ไร แม่บ่นแต่ว่า พ่อไม่เห็นมีสมบัติอะไรติดตัวมาบ้างเลย แก้วเคยได้ยินได้ฟังแม่บ่นมาจนเบื่อ ครั้นตัวแก้วมีโอกาสที่จะช่วย ให้พ่อรวยสักที ที่พอจะดูหน้าแม่และ เพื่อนบ้านได้ แก้วจึงนึกให้มีทองและเพชร ห้ามไม่ให้พ่อถามว่าไปได้มาจากไหน และออกอุบายให้พ่อนําไปขายในกรุงเทพฯ แม่ไม่อยู่ เมื่อแม่กลับบ้าน แก้วจะบอกกับแม่ว่า ก้อนผู้เป็นพ่อรีบไปเพชรบุรี มีคนมาตาม ลุงของพ่อป่วยหนักจะมอบมรดกให้ พอปฏิบัติตามที่แก้วขอร้อง เมื่อได้ของก็ออกเดินทาง ไปกรุงเทพฯ

ระหว่างที่พ่อไม่อยู่ แก้วก็ออกอุบาย บอกกับแม่ว่าเทวดามาเข้าฝันบอกยาให้ ซึ่งแก้วทําไว้แล้วจะลองทาตัวดูจะได้หายจากตีนปุก, ฟันเหยิน และในเวลา เดียวกัน “หวัง” ซึ่งเป็นญาติห่างๆ ได้ ผ่านมาพบแก้วที่ท่านบอกว่าไม่มีงานทํา เพราะคนจ้างเขารังเกียจว่า หวังหลังโกง แล้วจึงให้ยาไปทา แล้วบอกว่า ยานี้ได้มาจากที่แก้วนั่น เรียกว่า “ยาผีบอก” ตอนนี้ตัวแก้วเองก็มีทีท่าจะสวยขึ้นกว่าเดิม แก้วไม่กล้าที่จะใช้แก้วสารพัดนึก โดยนึกขอให้สวยโดยทันที จึงจําเป็นให้ค่อยเป็นค่อยไป หน้าตาค่อยดีขึ้น จนกระทั่งหวังกลับมาโวยวายดังลั่นว่า หายจากหลังโกง เพราะยาผีบอกของแก้ว ถมยาแม่ของแก้วมีความอยากได้ยานี้ สอบถามแก้วเป็นการใหญ่ โดยหวังว่าจะเอาไปขาย แก้วได้บอกว่า หมดแล้วและจําตรายาไม่ได้ แม่จึงจนปัญญา

วันหนึ่งมีคนมาจากอําเภอสองคน พบกับแม่ถมยา แม่ของแก้ว บอกว่าทางราชการ จะตัดถนนผ่านที่ของนางถมยามาขออนุญาต ก้านดีใจจะได้ขี่จักรยาน เล่น แก้วก็เห็นว่าแม่ควรจะอนุญาต เพื่อความเจริญของท้องถิ่น คนที่มาจากอําเภอ ซึ่งเป็นปลัดพัฒนาชื่อ สมชาย (สมบัติ เมทะนี) มาเห็นแก้วหน้าตาเข้าที เกิดความสนใจ แม่ยังไม่ยอมให้ทางการตัดถนนผ่านที่ของตัว โดยอ้างว่าพ่อยังไม่อยู่ตอนนี้ แก้วสวยขึ้นแล้วเพราะยาที่นางไม้ให้ นั่นเขยินหายไป เท้าก็ดี เป็นไปอย่างคนธรรมดา คนที่เคยรู้จักผ่านไปสงสัย เมื่อแก้วอธิบาย ว่าเป็นตัวของแก้วเอง จึงได้เข้าใจ แต่ทุกคนก็แปลกใจว่า ทําไมแก้วหน้าม้าจึงเปลี่ยนโฉมหน้าสวยงามอย่างนี้ ไม่ แพ้สาวๆ ชาวบ้านที่สวยๆ เลย ใกล้วันสงกรานต์ แม่ใช้แก้วทําขนมเอาไว้ทําบุญ แก้วกลับเนรมิตเอาเสียเต็มบ้าน ก้านชมว่าพี่สาวของตัวทํางานเก่ง

พอกลับมาบ้านก่อนจะถึงวันสงกรานต์ พร้อมด้วยของใช้ต่างๆ ที่มีใช้กันสมัยนี้ พัดลม, ตู้เย็น, โทรทัศน์, เครื่องทําไฟ และอื่นๆ บรรทุกมาเป็นลําเรือทีเดียว แต่เมื่อมาถึงพบแก้วที่ท่าน้ำ พ่อจําแก้ว ไม่ได้ จนกระทั่งแก้วบอกจึงรู้ และก็จัดการปรับปรุงบ้านเป็นการใหญ่ พ่อยังเอาเงินสดให้แก้วอีกกระเป๋าใหญ่ บอกว่าทุกอย่างทําตามที่แก้วสั่ง แก้วกําชับพ่อว่าถ้าใครเขาถามก็อย่าลืมว่า พ่อไปได้มรดกจากลงที่เพชรบุรี แม่ถมยาไปเล่นไพ่เสีย เลยหัวเสียกลับมาบ้าน เมื่อถึงบ้านแปลกใจว่าทําไมถึงมีการเปลี่ยนแปลงไป มีข้าวของใช้มากมาย จึงรู้ว่า ก้อนสามีกลับมาจาก เพชรบุรี และก้อนได้รับมรดกมาจากลุงซึ่งเจ็บและตาย ได้ยกทรัพย์สมบัติให้ นางถมยาแปลกใจ เพราะตั้งแต่อยู่กินกับก้อนสามีมา ไม่เคยรู้เลยว่าสามีนั้นยังมีญาติพี่น้องอยู่ ครั้นจะซักถามมากกว่านี้ก็เกรงใจ แถมยังสงสัยว่าทําไม เมื่อก่อนมีเงิน จึงเอาไปให้ลูกสาวเป็นคน เก็บ เวลาจะใช้จ่ายที่ไร แก้วเป็นต้องไป
หยิบมาให้ และหยิบมาทีละมากๆ นางจึงมีความอยากรู้นักว่า ก้อนผู้สามีจะได้ทรัพย์สมบัติมาเท่าไหร่ จึงได้ใช้จ่ายกันสองคนพ่อลูกเต็มที่ นางถมยาคิดว่าจะพยายามสอดรู้สอดเห็นเรื่องนี้ให้ได้ ก้าน น้องชายนั้นพอใจอย่างยิ่งที่มีของใช้มากมาย โดยเฉพาะโทรทัศน์ ก้านได้ดูหนังสนุก พ่อยังซื้อเสื้อผ้าสวยๆ มา ฝากอีกด้วย

วันสงกรานต์ อันเป็นวันสําคัญวันหนึ่งของชาวไทย เช้าวันหนึ่งต่างก็พากันไปทําบุญตักบาตรที่วัด และโดย เฉพาะวันนี้ จะมีการคัดเลือกสาวงามจากการทําบุญวันนี้ด้วย จึงเป็นที่สนใจของชาวบ้านเป็นพิเศษขึ้นอีกด้วย สาวๆ ก็ แต่งตัวแบบไทยมาทําบุญกันอย่างสวยงาม บางคนก็หวัง จะได้เป็นนางงามวันสงกรานต์ เพื่อทางการจะได้ส่งเข้าประกวดนางสาวไทยต่อไปอีกด้วย สาหร่ายและเพื่อนๆ เตรียมมาในงานวันนี้อย่าง เต็มที่ และด้วยกิตติศัทพ์ของแก้วหน้าม้าคนนั้น มีรูปร่างเปลี่ยนแปลงสวยงามมาก ใครๆ หลายคนก็อยากเห็น บางคนก็อยากให้แก้วมาประกวดกับเขาด้วย แต่แก้วไม่มาในตอนเช้า เพราะต้อง หุงหาอาหารเพื่อนํามาทําบุญในตอนเพล

ผลของการคัดเลือกสาวงามจากสาวๆ ที่มาใส่บาตร ปรากฏว่าได้กับสาหร่าย งไปล่ได้พาสมุนมาเชียร์อย่างมากมาย ปลัดสมชาย และเจ้าหน้าที่เป็นคนคัดเลือก ก้านมาพร้อมกับพ่อและแม่ตอนเช้า แก้วรับว่าจะรีบนำอาหาร มาถวายพระให้ทัน สายมากแล้วแก้วก็ยังไม่มาสักที ก้านเป็นห่วงและอยากจะอวดพี่สาวของตัวด้วย ที่ท่าน้ำหน้าวัด เรือยนต์คริสคราฟงามล่าหนึ่งแล่นตรงมา แก้วเป็นคนถือท้ายมา พร้อมด้วยหวัง และพวกอีกสอง
สามคน ทุกคนแต่งตัวสวยแบบไทย มาทําบุญ เมื่อเรือจอดเทียบท่าเรียบร้อย แก้วจึงเดินนําพรรคพวกถือถาดขนม และผลไม้จะตรงไปยังกุฏิพระ ทุกคนที่ได้ เห็นยอมรับว่าแก้วนั้นสวยจริงๆ แก้วน่าจะมาประกวดกับเขา

เมื่อตอนเช้าวันนี้ แก้วจะต้องได้อย่างไม่มีปัญหาอะไรเลย แก้วเองก็รู้ตัวว่า ถ้าตัวมาประกวดกับเขาเช้าวันนี้ก็ต้องได้ แต่แก้วอยากให้สาหร่ายได้ เพราะเป็นเพื่อนกัน ระหว่างนี้ไปล่พาพรรคพวกเข้ามาล้อเลียน แต่แก้วไม่สนใจ ไปล่เกิดนึกสนุกได้ใจ ทําท่าเดินเลียนอย่างที่แก้วยังตีนปุกให้ใครๆ ดูเป็นที่สนุกสนาน แก้วไม่สามารถยับยั้งไม่ให้มีความโกรธได้ จึงแอบนึกขอให้ไปล่องเดินอย่างนั้นตลอดไป ปรากฏว่าไปล่ต้องเป็นอย่างนั้นจริงๆ จะนวด เฟ้นอย่างไรก็ไม่หาย ไปล่และเพื่อนๆ ตกใจอย่างยิ่ง

ในขณะที่ทุกๆ คนกําลังสนุกสนานอยู่ นั้น เสี่ยเม้งลูกชายคนเดียวของเจ้าสัวกิม ซึ่งเป็นเจ้าของโรงสีหลายโรงในย่านนั้น มาขับเรือเร็วส่งเสียงดังแล่นฉวัดเฉวียนอยู่ไปมา และในที่สุดก็เกิดไปท้ากับแก้ว มาแข่งเรือกินตัวกันระหว่าง เรือของเสียเม้งกับเรือคริสคราฟของแก้ว ถ้าใครแพ้ก็จะต้องเสียเรือให้อีกฝ่ายหนึ่ง และเจ้าของเรือจะต้องตามไปคนเป็นใช้ให้กับฝ่ายชนะด้วย ก้านดีใจที่ได้เรือของเสียเม้ง เสียเม้งยอมติดตามแก้วไป เพื่อคอยรับใช้ หมายว่าถ้ามีโอกาสจะรวบตัวแก้ว เอาไว้เป็นของตัวเองเสียเลย เจ้าสัวกิมเห็นลูกชายหอบข้าวของ ตามไปบ้านแก้ว ก็ติดตามมาเอาตัวเสียเม้งกลับคืน โดยแก้วขอให้เจ้าสัว เสียเงินบํารุงวัดห้าแสนบาทในนามของเจ้าสัวกิม เจ้าสัวกิมตกลงจึงรับตัวเสียเม้งกลับไป

ไปล่ไม่หายจากการเดินขาเป เพราะไปทําล้อแก้วที่วัด แก้วโกรธจึงสาปให้เดินขาเป พ่อและแม่ของไปล่จึงพามาที่บ้านของแก้ว เพื่อขอขมาต่อแก้ว บางทีเมื่อแก้วหายโกรธ ขาของไปล่อาจหายก็ได้ แล้วก็เป็นจริง ไปล่เดินได้ตามปรกติหลังจากขอขมาแก้วแล้ว ส่วนในใจนั้น อาฆาตแค้นแก้วอย่างยิ่ง สักวันหนึ่งจะแก้แค้นให้ได้

แก้วมาตลาดกับก้านๆ ไปเอารูปถ่าย ที่ร้านไปล่และสมุนมาขอรูปที่ก้านถ่ายเมื่อวันไปขอขมาแก้ว ก้านไม่ยอมให้ ไปล่จะใช้กําลัง พอดีหวังและย่อมเข้าขวางไว้ ขณะนั้นแก้วออกมาจากร้านกาแฟพอดี ไปล่เห็นท่าไม่ดีจึงหลบไปก่อน สายชลน้องสาวของสมชายขับรถเที่ยวตามหาพี่ชาย เมื่อพบก็โดดเข้าไปหาพี่ชายด้วยความดีใจ จนแก้วเข้า ใจว่า สายชลเป็นคู่รักของสมชาย เกิดความน้อยใจเลยพาก้านกลับบ้าน สมชายวิตกว่า แก้วจะเข้าใจผิด
ระหว่างทางกลับบ้าน หวังบอกข่าวว่า เมื่อคืนนี้มีพายุพัดจัดฟ้าผ่าต้นไทรตายเสียแล้ว แก้วรับฟังด้วยความเสียใจอย่างยิ่ง หวังบอกว่าต้นไม้ใหญ่ยังล้มขวางทางเดินไปไร่อีกด้วย

รุ่งเช้าแก้วรีบตั้งศาลให้เจ้าแม่ทับทิม แล้วออกเดินทางไปดูคนงานตัดต้นไม้ ไปล่ซึ่งเจ็บใจการกระทําของแก้วอยู่นานแล้ว ก็พาสมุนมาฉุดแก้ว และแก้วก็หลุดจากการควบคุมตัวมาได้ เลยหาทางแกล้งไปล่และสมุนสนุกมือไปเลย ก้านวิ่งหนีกลับไปบอกพ่อสมชาย พอรู้เรื่อ จึงออกติดตามมาช่วยแก้ว พร้อมกับพจน์ และได้แยกทางติดตาม ไปล่ไป….

ไปล่หนีไปตามลําพัง สมชายติดตามมาจึงได้เกิดต่อสู้กันขึ้น ที่สุดไปล่เป็นฝ่ายปราชัย แต่สมชายเดินกลับไปที่กระท่อมร้าง ที่ไปล่เอาแก้วมาขังไว้ โดยไม่เอาใจใส่กับไปล่เลย ตำรวจติดตามสมุนของไปล่ไป และจับมาครบตามจํานวน เมื่อนํามาพบกับแก้ว แก้วบอกว่าสมุนทั้งหมดนี้ไม่ใช่คนที่คบคิดกันทําร้ายแก้ว สมชายมองดูแก้วด้วยความแปลกใจ แต่ลับหลังคนอื่นทั้งสองก็ต่อว่าประชดประชันซึ่งกันและกัน สมชายว่าแก้วทําไมถึงจําคน ร้ายทั้งหมดไม่ได้ แก้วก็ต่อว่าว่าสมชายทําไมจึงจับตัวไปล่ไม่ได้ แล้วทั้งสองก็หัวเราะชอบใจ ในการกระทําของตัวเอง

สมชายบอกว่า ที่รู้เรื่องแก้วถูกผู้ร้ายฉุดก็เพราะไปที่บ้านแก้ว เพื่อจะมาชวนไปเที่ยวอยุธยา เพราะล้นเกล้าทั้งสอง พระองค์จะเสด็จฯมาเปิดงาน อนุสาวรีย์ พระเจ้าอู่ทอง เป็นโอกาสของแก้วแล้วที่จะได้เข้าเฝ้าและใกล้ชิดเบื้องพระยุคลบาท แก้วดีใจ ดีใจที่ได้มีโอกาสเช่นนี้ ซึ่งตัวเองใฝ่ฝันมานานแล้ว

หลังจากที่ได้ร่วมงาน ที่อยุธยาแล้ว แก้วก็พาพ่อและแม่ไปนมัสการพระมงคลบพิตร เมื่อออกจากโบสถ์ก็ได้พบสมชาย และแม่ของเขา สมชายได้แนะนําให้แก้วได้รู้จักกับแม่ของตัว และสายชล น้องสาวแก้วมีความยินดีเป็นพิเศษ ที่ ด้รู้จักและรู้ว่า สายชลนั่นคือน้องสาวของสมชาย ซึ่งแก้วหลงเข้าใจผิดมาเสีย ก้อนพ่อของแก้วเต็มอกเต็มใจที่รู้ ว่า สมชายมาชอบและรักแก้ว จึงประกาศยกให้เลยในวันนั้น และนัดวันแต่งงานกันด้วย
เมื่อไปล่รู้ว่า แก้วจะแต่งงานกับ สมชาย ไปลจึงวางแผนการอย่างให โต…. ในฉากสุดท้ายของการแต่งงาน ซึ่งเป็นเรื่องที่คาดไม่ถึง และลงเอยด้วย ความสุขสดชื่นของทุกฝ่าย

ฉายที่โรงภาพยนตร์เฉลิมกรุง โปรแกรมต้อนรับเทศกาลตรุษจีน มกราคม 2514
นาน