เรื่องย่อ 

จุลศักราช ๑๒๓๐ รัชกาลที่ ๕ ทรงประกาศเลิกทาส แต่พระยามหิทร์ (ทัต) เจ้าเมืองทางอีสานไม่ยอมเลิกทาส คงใช้อำนาจกดขี่ทารุณแก่ทาสในเรือน อีเครือ (เพชรา) ลูกสาวของแม่คำ (สมจิตร) ได้รับการติดต่อจากไต้เหลียน (เนาวรัตน์) ให้พาพวกทาสหนีออกจากเรือนพระยามหิทร์ เครือคบคิดกับพัน (เพชร) และกิ่ง (ฤทธี) รวมกันแล้วนำพวกทาสหนีออกไป
       ไกวชง (วิชิต) หัวหน้าฮ่อผู้เป็นพ่อของไต้เหลียน พาทาสไทยหนีไปอยู่ในค่าย แต่กลับทำทารุณกับทาสเเช่นเดียวกับพระยามหิทร์ เครือแอบหลบหนีออกมาจากค่ายเพื่อตามคนไปช่วยพวกทาสไทย มาพบกับ ร.อ.ขุนรนชิต (มิตร) บุตรชายของเจ้าพระยาภูธร (อดุลย์) นำกำลังทหารออกมาตรวจตราความสงบ เมื่อได้ทราบเรื่องทาสไทยจากเครือ ร.อ.ขุนรนชิต จึงปลอมตัวเข้าไปปะปนกับทาสเพื่อดูลาดเลาในค่ายของไกวชง
       เมื่อถึงโอกาสเหมาะ ร.อ.ขุนรนชิต ก็นัดแนะให้พวกทาสไทยจับอาวุธเข้าต่อสู้พร้อมกับนำกำลังทหารเข้าปราบปราบพวกฮ่อจนราบคาบ ขุนรนชิตนำพวกทาสกลับมาเรือนพระยามหิทร์ และนำพระบรมราชโองการเลิกทาสมาประกาศให้ทาสทุกคนพ้นจากทาส
       จากนั้นก็มีการจัดงานแต่งงานให้กับหนุ่มสาว ๓ คู่ ร.อ.ขุนรนชิตกับอีเครือ พันกับคุณเกษร (ปริม) บุตรสาวพระยามหิทร์ กิ่งกับไต้เหลียน